Әл-Фараби Атындағы Қазақ Ұлттық Университеті хабаршы шығыстану сериясы, Vol 68, Iss 2 (2016)

Коран, Мухаммад, пророк, исламская экзегетика, переводы Корана, International relations, JZ2-6530

Анализируется семантика прилагательного ’ummī, несколько раз фигурирующего в Коране. Утверждается, что это определение, употребляемое в отношении Пророка Мухаммада, в иноязычных переводах ошибочно толковать как «неграмотный», «простец», «неученый» и т.п. Доказывается, что лексема ‘ummī в Коране, употребляясь во многих значениях и оттенках, ни разу не обозначает неграмотного человека. Исходя из конкретного коранического контекста, предлагается трактовка ее семантики как: 1) люди, не знающие в совершенстве Писания, или доисламские многобожники, которым оно еще не было ниспослано; 2) указание на происхождение Пророка из простого народа – уммы. Для полноты и точности передачи этих нюансов в иноязычных переводах Корана в целевом языке всякий раз необходимо тщательно подбирать нужные лексико-стилистические соответствия. Құранда бірнеше мәрте кездесетін сын есімінің ’ummī семантикасы талданады. Мұхаммад пайғамбарға қатысты қолданылатын бұл анықтауыштың аудармаларда қате «сауатсыз», «қарапайым», «оқымаған» және тағы басқа да сөздермен берілген. Мақалада Құрандағы ‘ummī лексемасының түрлі мағыналарда қолданылғанымен сау- атсыз адам мағынасында бірде-бір рет қолданылмаған. Құран мәтініне орай оның семантикасы төмендегідей түсіндіріледі: 1) Қасиетті Жазуды толық әрі жетік түсінбейтіндер не исламға дейінгі пұтқа табынушылар; 2) Пайғамбар тегінің қарапайым халық – уммадан болуына сілтеу. Құран аудармасында осындай түсінбеушіліктерді жібермеу үшін аударма тілінде қажетті лексика-стилистикалық сәйкестіктерді мұқият іріктеп алу керек.